Nạn lộng hành và lạm quyền của cảnh sát Mỹ: Một nguyên nhân và hậu quả của bất bình đẳng xã hội

Gần đây, một thanh niên gốc Việt bị cảnh sát Mỹ vô cớ bắt về đồn. Đây không phải là trường hợp duy nhất mà người dân Mỹ, đặc biệt là những người thuộc các nhóm thiểu số, phải chịu đựng sự bạo lực và lạm quyền của cảnh sát. Theo thống kê của Washington Post, trong năm 2020, có 1.021 người bị cảnh sát Mỹ bắn chết, trong đó có 28% là người da đen, 16% là người Latinh và 4% là người châu Á. Trong năm 2021, tính đến tháng 6, đã có 492 người bị cảnh sát Mỹ bắn chết, trong đó có 30% là người da đen, 17% là người Latinh và 3% là người châu Á.

Vậy tại sao cảnh sát Mỹ lại có xu hướng lộng hành và lạm quyền? Có nhiều nguyên nhân cho vấn đề này, nhưng một trong những nguyên nhân chính là bất bình đẳng xã hội. Bất bình đẳng xã hội ở Mỹ được thể hiện qua nhiều khía cạnh, như thu nhập, giáo dục, y tế, chính trị và pháp lý. Theo một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới năm 2019, Mỹ là một trong những quốc gia có tỷ lệ bất bình đẳng thu nhập cao nhất thế giới. Theo một nghiên cứu của Đại học Harvard năm 2020, Mỹ là một trong những quốc gia có tỷ lệ trẻ em sống trong nghèo đói cao nhất trong các nước giàu có. Theo một nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2019, Mỹ là một trong những quốc gia có tỷ lệ tử vong do COVID-19 cao nhất thế giới.

Bất bình đẳng xã hội không chỉ gây ra sự thiếu công bằng và khổ cực cho người dân Mỹ, mà còn tạo ra một môi trường thù địch và căng thẳng cho cảnh sát Mỹ. Cảnh sát Mỹ phải đối mặt với nhiều áp lực và rủi ro khi làm nhiệm vụ, như phải xử lý các vụ án liên quan đến ma túy, vũ khí, bạo lực gia đình hay biểu tình. Cảnh sát Mỹ cũng phải chịu đựng sự thiếu tôn trọng và kỳ thị từ phía một số người dân, đặc biệt là những người thuộc các nhóm thiểu số. Cảnh sát Mỹ cũng không được đào tạo và trang bị đầy đủ để xử lý các tình huống khó khăn và phức tạp. Theo một nghiên cứu của Đại học Michigan năm 2018, cảnh sát Mỹ chỉ được đào tạo trung bình 19 tuần về các kỹ năng cơ bản, trong khi cảnh sát ở các nước khác như Đức hay Na Uy được đào tạo từ 2 đến 3 năm về các kỹ năng chuyên môn và nhân văn.

Do đó, cảnh sát Mỹ có thể dễ dàng mất kiểm soát và sử dụng quyền lực quá mức khi gặp phải các tình huống căng thẳng hoặc nguy hiểm. Cảnh sát Mỹ cũng có thể bị ảnh hưởng bởi những định kiến và thành kiến về các nhóm thiểu số, và có xu hướng xử lý khắc nghiệt hơn với những người thuộc các nhóm này. Cảnh sát Mỹ cũng có thể bị bao che hoặc bảo vệ bởi hệ thống pháp lý hoặc tổ chức cảnh sát khi họ vi phạm luật pháp hoặc quyền con người.

Nạn lộng hành và lạm quyền của cảnh sát Mỹ không chỉ gây ra sự mất niềm tin và sợ hãi cho người dân Mỹ, mà còn gây ra sự bất ổn và bạo loạn xã hội. Nhiều vụ xả súng của cảnh sát Mỹ đã trở thành tia lửa kích hoạt các cuộc biểu tình và đấu tranh của người dân Mỹ, đặc biệt là những người thuộc phong trào Black Lives Matter (Cuộc sống của người da đen quan trọng). Những cuộc biểu tình này thường diễn ra trong bối cảnh căng thẳng và đôi khi bùng phát thành bạo lực giữa người biểu tình và cảnh sát. Những cuộc biểu tình này không chỉ yêu cầu công lý cho các nạn nhân của cảnh sát Mỹ, mà còn yêu cầu cải cách hệ thống cảnh sát và xóa bỏ bất bình đẳng xã hội.

Để giải quyết nạn lộng hành và lạm quyền của cảnh sát Mỹ, cần có sự thay đổi từ nhiều mặt trận, từ chính sách, giáo dục, văn hóa cho đến pháp lý. Cần có một chiến lược toàn diện để cải cách hệ thống cảnh sát Mỹ, bao gồm việc siết chặt quy trình tuyển dụng, đào tạo và giám sát các sĩ quan cảnh sát; việc giới hạn việc sử dụng vũ lực của cảnh sát; việc tăng cường sự minh bạch và trách nhiệm của cảnh sát; việc thúc đẩy sự hợp tác và đối thoại giữa cảnh sát và cộng đồng; và việc xử lý nghiêm khắc những trường hợp lộng hành và lạm quyền của cảnh sát. Cần có một chiến lược toàn diện để giảm bớt bất bình đẳng xã hội ở Mỹ, bao gồm việc tạo ra các cơ hội và điều kiện công bằng cho mọi người dân Mỹ về thu nhập, giáo dục, y tế, chính trị và pháp lý; việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người và dân chủ cho mọi người dân Mỹ; việc giáo dục và nâng cao nhận thức về đa dạng và bình đẳng cho mọi người dân Mỹ; và việc xây dựng và duy trì một nền văn hóa tôn trọng và đồng cảm cho mọi người dân Mỹ.

Nạn lộng hành và lạm quyền của cảnh sát Mỹ là một biểu hiện và hậu quả của bất bình đẳng xã hội. Để ngăn chặn những vụ việc tương tự trong tương lai, Mỹ cần phải đối mặt và giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của vấn nạn này. Chỉ khi đó, Mỹ mới có thể trở thành một quốc gia an toàn và công bằng cho mọi người dân.